null Kan een online training het drinkgedrag van probleemdrinkers beïnvloeden?

PSY_drinkgedrag_VanDeursen_12153_head_large.jpg
Leren
Kan een online training het drinkgedrag van probleemdrinkers beïnvloeden?
Op 21 juni 2019 verdedigde Denise van Deursen, onderzoeker bij de faculteit Psychologie en onderwijswetenschappen, haar proefschrift bij de Universiteit van Amsterdam. Van Deursen onderzocht het effect van drie online trainingsprogramma’s op het drinkgedrag van probleemdrinkers.

Computertraining in de afkickkliniek

In verschillende verslavingsklinieken wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van computertrainingen. Alcoholisten hebben een vertekend beeld van drank: drank trekt meteen hun aandacht, ze hebben automatisch prettige associaties met drank, en ze hebben de neiging om het te pakken. De klinieken onderzoeken of het mogelijk is om met computertrainingen die vertekening (cognitive bias) om te buigen en ze andere automatische associaties en reacties aan te leren. In een van de trainingen krijgen de verslaafden bijvoorbeeld plaatjes van drankjes te zien. De plaatjes van alcoholische drankjes moeten ze van zich afduwen (de plaatjes worden dan kleiner), de niet-alcoholische drankjes moeten ze naar zich toe trekken (het plaatje wordt groter). Uit dit onderzoek blijkt dat als in klinieken de gewone behandeling aangevuld wordt met deze computertraining, mensen minder vaak terugvallen in hun oude drinkgedrag. Een experiment met een andere computertraining resulteerde in sneller ontslag uit de kliniek. 

Online training

Denise van Deursen ging in haar onderzoek een stap verder. Ze onderzocht of het aanbieden van een computertraining via internet ook effectief kan zijn. En of de training er inderdaad in slaagt dat vertekende beeld te veranderen. In tegenstelling tot de verwachtingen zorgden de training echter niet voor een vermindering van de cognitieve bias. De deelnemers dronken wel minder alcohol dan voor de training, maar het maakte niet uit of ze het echte trainingsprogramma hadden gevolgd of de placeboversie. Het programma zelf had dus geen effect. 

Tegenstrijdig

Inmiddels zijn er ook andere onderzoeken gedaan naar de effectiviteit van de programma’s. Binnen de kliniek en in combinatie met de reguliere behandeling is er een effect op terugval, de onderzoeken buiten de kliniek lieten geen effect zien. Van Deursen beveelt aan om verder onderzoek te doen. Gezien de lage kosten van de trainingen en de geringe inspanning voor de deelnemers, zou zelfs een klein effect immers al mooi meegenomen zijn.

Denise van Deursen verdedigde haar proefschrift bij de Universiteit van Amsterdam op 21 juni 2019 in de aula van de Oude Lutherse kerk.