Klimaatcrisissen bestrijden met modellen, wetlands en participatie: kan het werken?

Het onderzoek van Bogatinoska richt zich op hoe participatief ontwerp en geïntegreerde modellering de veerkracht tegen overstromingen en droogte kunnen versterken, terwijl tegelijkertijd koolstof wordt vastgelegd in landschappen.

Extreme weersomstandigheden

De motivatie van Bogatinoska voor dit onderzoek vloeide voort uit de toenemende frequentie van extreme weersomstandigheden, waaronder overstromingen en droogtes, verergerd door de klimaatverandering. Met een achtergrond in civiele techniek en waterbouwkunde erkende ze de dringende noodzaak om over te schakelen van rigide technische oplossingen naar duurzamere, adaptieve strategieën die de veerkracht van natuurlijke systemen benutten. Door zich te concentreren op NbS, dat werkt met natuurlijke processen om milieurisico's te beperken, wilde Bogatinoska praktische hulpmiddelen voor klimaatadaptatie ontwikkelen waarbij de belangrijkste belanghebbenden bij het ontwerpproces betrokken worden.

Figuur 1: Conceptual Framework for Nature-based Solutions (NbS) Planning.

Multifunctionaliteit van NbS

De resultaten van haar onderzoek zijn significant en laten zien dat het integreren van disciplinaire modellen, zoals hydrologische modellen met modellen voor koolstofopslag, besluitvormers kan helpen de multifunctionaliteit van NbS op een minder complexe en eenvoudigere manier te beoordelen dan het ontwikkelen van complexe geïntegreerde modellen.

Stroomgebied van de Aa van Weerijs

Via een gedetailleerde casestudy in het stroomgebied van de Aa van Weerijs heeft Bogatinoska aangetoond dat alternatieve scenario's voor landgebruik, zoals het herstel van heide en wetlands, zowel het vasthouden van water als het vastleggen van koolstof kunnen vergroten. De voorgestelde aanpak voor modelkoppeling is bijzonder waardevol voor het beheersen van droogte en het verzachten van de gevolgen van extreme weersomstandigheden. Haar onderzoek benadrukte ook het belang van de participatie van belanghebbenden om ervoor te zorgen dat NbS zowel wetenschappelijk verantwoord als sociaal aanvaardbaar is.

Figuur 2: ΔSMI (drought indicator) and ΔSOC (soil carbon sequestration indicator) for the following NbS scenarios: a) and d) heathland restoration, b) and e) tree planting and d) and f) wetland restoration.

Directe relatie tussen waterretentie en koolstofvastlegging

Een van de belangrijkste bevindingen van Bogatinoska’s proefschrift is de directe relatie tussen waterretentie en koolstofvastlegging. Haar geïntegreerde modelleringsraamwerk laat zien dat door het verhogen van de waterretentie in de bodem het mogelijk is om tegelijkertijd de koolstofopslag te vergroten, wat een dubbel voordeel oplevert voor zowel droogtebeheer als klimaatmitigatie (Figuur 2). Dit resultaat onderstreept het potentieel voor NbS om meerdere milieu-uitdagingen tegelijk aan te pakken, waardoor ze een belangrijk instrument worden voor beleidsmakers en planners die werken aan het opbouwen van klimaatveerkracht.

Promotie Borjana Bogatinoska

Borjana Bogatinoska (Skopje, 1995) is postdoctoraal onderzoeker aan de Universiteit Twente, gespecialiseerd in waterbouwkunde met een focus op op de natuur gebaseerde oplossingen voor overstromingsbestendigheid. Ze verdedigt haar proefschrift 'Co-creating Nature-Based Solutions Supported by Integrated Environmental Modelling' op vrijdag 6 december 2024 om 16.00 uur bij de faculteit Bètawetenschappen van de Open Universiteit. De promotores zijn prof. dr. ir. Jetse Stoorvogel (Open Universiteit) en prof. dr. Sander Dekker (Universiteit Utrecht). De copromotores zijn dr. ir. Angelique Lansu en dr. ir. Jean Hugé (beiden Open Universiteit).De promotie is live bij te wonen bij de Open Universiteit in Heerlen en online te volgen via ou.nl/live.

Het werk van Bogatinoska wordt gedreven door een toewijding aan het overbruggen van de kloof tussen wetenschap en samenleving, met als doel wetenschappelijke inzichten toegankelijk en uitvoerbaar te maken voor gemeenschappen die te maken hebben met de onmiddellijke gevolgen van klimaatverandering.