Mbo-docenten leren het meest van de dagelijkse onderwijspraktijk
Docentprofessionalisering
De onderzoekers beschouwen docentprofessionalisering als een continu proces waarin leraren actief deelnemen aan professionele ontwikkelingsactiviteiten. Er wordt van docenten verwacht dat ze zowel formele als informele activiteiten ondernemen die hun ontwikkeling als docent kunnen bevorderen. Formele activiteiten zijn gepland en gestructureerd, zoals cursussen en programma's. Informele activiteiten zijn spontane leermogelijkheden in de dagelijkse onderwijspraktijk, zoals lastige gebeurtenissen tijdens het lesgeven, onderwijs ontwerpen of deelnemen aan een teamvergadering.
Leren door coachen, innoveren en buiten de school
Hagedoorn, Koopman en De Bruijn voerden samen met collega Machiel Bouwmans van de Hogeschool Utrecht een onderzoek uit onder 26 Nederlandse mbo-docenten om hun activiteiten, die volgens de docenten zelf hun ontwikkeling bevorderen, beter te begrijpen en te typeren. Zij hebben zes informele en vijf formele activiteiten van deze specifieke groep docenten kunnen typeren. Het blijkt dat mbo-docenten zich vooral ontwikkelen in het primaire onderwijsproces, specifiek bij het coachen van studenten. Daarnaast ontwikkelen de docenten zich niet enkel binnen hun eigen school, maar ook door contact met mensen uit de beroepspraktijk en externe professionals. Ten slotte blijken experimenteren in het lesgeven en het innoveren van onderwijsprogramma's belangrijk te zijn voor het stimuleren van leren in de dagelijkse onderwijspraktijk. Docenten moeten namelijk het curriculum voortdurend aanpassen op basis van ontwikkelingen in de beroepspraktijk, nieuwe opvattingen over beroepsonderwijs en de diversiteit in achtergronden van studenten.
Het onderzoek
In dit longitudinale onderzoek vulden 26 mbo-docenten gedurende tweeënhalf jaar (2018 tot en met 2020) zes keer online leerrapporten in, waarin ze hun professionele ontwikkelingsactiviteiten beschreven. Dit leidde tot 138 leerrapporten met daarin 386 unieke activiteiten. Driekwart daarvan bleek informeel van aard te zijn. Dit onderzoek laat zien dat docentprofessionalisering in het beroepsonderwijs plaatsvindt door middel van een breed scala aan informele en formele professionele ontwikkelingsactiviteiten binnen de dynamiek van de werkplek, aldus de onderzoekers. Ze pleiten ervoor dat schoolmanagement en beleidsmakers zowel formele als informele activiteiten ondersteunen. En ze hopen dat dit onderzoek met name meer bewustzijn creëert over informele professionele ontwikkeling, die klaarblijkelijk meer aandacht verdient.
