Sociaal werk kwetsbaar
Maatschappelijke issues zoals dakloosheid, gebrek aan opvangmogelijkheden, armoede en schuldenproblematiek of de opvang van vluchtelingen vormen de context voor sociaal werk. Politieke besluitvorming over dit soort maatschappelijke vraagstukken heeft direct invloed op de dagelijkse praktijk van sociaal werkers. De opdracht voor sociaal werkers is echter om uitvoering te geven aan vastgesteld beleid, ook als zij de tekortkomingen daarvan ervaren. Dat brengt sociaal werkers in een ingewikkelde positie en maakt sociaal werk als 'professie' kwetsbaar.
Politieke geladenheid
Het onderzoek vindt plaats aan de hand van een viertal onderzoeksvragen die achtereenvolgens beantwoord worden. Om te beginnen vindt een analyse plaats van het actuele discours in sociaal werk in Nederland; hoe wordt gesproken in vakmedia over de relatie tussen sociaal werk en politiek? Vervolgens wordt onderzocht welke aanknopingspunten het denken van Hannah Arendt biedt om de politieke dimensie van sociaal werk te kunnen duiden. Daarna worden Arendts ideeën vergeleken met enkele andere voor sociaal werk relevante politiek-filosofische theorieën. Tenslotte wordt een relatie gelegd met de praktijk van het hoger sociaal onderwijs; hoe kunnen toekomstige sociale professionals leren omgaan met de politieke geladenheid van het beroep?
Hannah Arendt
De keuze voor Hannah Arendt als centrale denker in dit onderzoek hangt samen met haar kenmerkende onderscheid van menselijke activiteiten: arbeiden, werken, handelen. Arbeiden is datgene wat een mens doet om in leven te blijven. Werken zijn die activiteiten die nuttig zijn voor onze wereld. Handelen is die activiteit waarbij de mens zich uitspreekt, zijn mening geeft, overlegt, discussieert en tot overeenstemming probeert te komen over zaken die de gemeenschap aangaan. In hun dagelijks werk ondersteunen sociaal werkers burgers bij al deze activiteiten. Ze verlenen zorg als dat nodig is, helpen orde te scheppen in het dagelijks bestaan en stimuleren maatschappelijke participatie. Als sociaal werkers in de praktijk geconfronteerd worden met situaties waarbij de waarden van het beroep in het geding zijn dan moeten sociaal werkers zelf 'handelen á la Arendt'. Dat wil zeggen zich uitspreken, het debat opzoeken en participeren in politieke besluitvorming.
Jeannette Hartman
Jeanette Hartman combineert het onderzoek met haar baan als docent Filosofie-Ethiek bij NHL-Stenden Hogeschool in Leeuwarden. Zij wordt begeleid door prof. dr. Eddo Evink, hoogleraar filosofie aan de Open Universiteit.