Promotie: Beeldende therapie: een creatieve oplossing voor psychosociale problemen bij kinderen en adolescenten

Haar onderzoek toont aan dat Affect regulating Arts Therapies (ArAT), in het Nederlands Affect regulerende Vaktherapie (ArVT-b), niet alleen psychosociale klachten kan verminderen, maar ook andere positieve effecten heeft, zoals het vergroten van zelfvertrouwen, emotionele expressie en veerkracht.

Creatieve en ervaringsgerichte interventies

Psychosociale problemen bij kinderen en adolescenten zijn wereldwijd een groeiend probleem. Veel therapieën richten zich op cognitieve processen en het praten over problemen, terwijl veel kinderen moeite hebben om hun emoties verbaal te uiten. Beeldende therapie, en specifiek de Affect regulerende Vaktherapie (ArVT), biedt een andere invalshoek door gebruik te maken van creatieve en ervaringsgerichte interventies. De ArVT-(b)eeldend interventie, ontwikkeld door vaktherapeuten in de GGZ en jeugdhulpverlening, combineert beeldend therapeutische technieken met methoden die de ontwikkeling van zelfregulatie ondersteunen. Dit proefschrift is het eerste empirische onderzoek naar de effectiviteit van deze methode.

Positieve invloed

Uit het onderzoek blijkt dat ArVT-b een positieve invloed heeft op verschillende psychosociale domeinen. Bij kinderen en adolescenten werden verbeteringen gezien in internaliserende problemen, zoals minder angst en somberheid, en in externaliserende problemen, zoals minder woede-uitbarstingen en hyperactiviteit. Daarnaast rapporteerden kinderen en hun ouders verbeteringen in sociale vaardigheden, zoals het maken van vrienden en beter deelnemen aan groepsactiviteiten. Naast het verminderen van psychosociale klachten werd een toename in zelfvertrouwen, emotionele flexibiliteit en veerkracht geconstateerd.

Rol van spanningsregulatie

Een van de opvallendste resultaten is de rol van spanningsregulatie. Uit dit onderzoek blijkt dat deze basis van de ArVT-interventie van groot belang is. In deze eerste fase leren kinderen onder begeleiding van een beeldend therapeut omgaan met stress en spanning door middel van creatieve activiteiten. Door het gebruik van veilige en uitnodigende creatieve materialen creëren therapeuten een omgeving waarin kinderen stap voor stap leren hun spanningen te herkennen, emoties te uiten en zelfvertrouwen op te bouwen. Deze spanningsregulatievaardigheden zijn fundamenteel voor hun verdere emotionele ontwikkeling. Bovendien bleek spanningsregulatie niet alleen van waarde in de therapiekamer, maar had het ook positieve effecten thuis en op school.

Promotie Liesbeth Bosgraaf

Liesbeth Bosgraaf (Drachten, 1967) is coördinator onderzoek, docent en onderzoeker aan NHL Stenden Hogeschool te Leeuwarden en heeft een brede achtergrond in beeldende therapie. Liesbeth heeft jarenlang als beeldend therapeut gewerkt in diverse sectoren, waaronder de verstandelijk gehandicaptenzorg, jeugdzorg en GGZ in Noord-Nederland.

Op vrijdag 20 december 2024 om 13.30 uur verdedigt zij haar proefschrift 'Art Therapy in Reducing Psychosocial Problems Among Children and Adolescents: An Evaluation of Affect-regulating Art Therapy (ArAT)' aan de faculteit Psychologie van de Open Universiteit in Heerlen.

Promotor is prof. dr. S.A.H. van Hooren (Open Universiteit), copromotoren zijn dr. M. Spreen (Rijksuniversiteit Groningen) en dr. K. Kroes-Pattiselanno (NHL Stenden). De promotie is live bij te wonen bij de Open Universiteit in Heerlen en online te volgen via ou.nl/live.