Publicatie: Hoe komt een museumcollectie tot stand?
Directeuren en hun aankoopplannen
Sinds de oprichting van het Van Abbemuseum in 1933 hebben tot en met 2024 acht directeuren aan het roer gestaan. Elk hebben zij vanuit hun visie op de functie van het museum bijgedragen aan de huidige internationaal gereputeerde collectie. Zij speelden de hoofdrol in de collectievorming en moesten al dan niet met steun van een Commissie van Advies hun aankoopplannen verdedigen tegenover een Commissie van Toezicht en het College van B en W in Eindhoven. Die waren veelal minder deskundig op het gebied van de moderne kunst en stelden zich conservatiever en zuiniger op. Niet zelden ontstonden conflicten door verschillen in visie op de kunstgeschiedenis, de artistieke en maatschappelijke waarde van de kunst en de functie van het museum.
Negentien werken in de schijnwerpers
Het boek Collectie in context. Van Abbemuseum 1936-2024 bespreekt de verwerving van negentien werken voor de collectie van het museum in samenhang met het beleid van de acht opeenvolgende directeuren. Wat was ten tijde van de verwerving de status van het werk en zijn maker? Hoe paste het in het collectiebeleid van de directeur? En wat is er met het kunstwerk gedaan, nadat de directeur die het had gekocht was vertrokken?
Museumcollecties nooit vanzelfsprekend
Collectie in context. Van Abbemuseum 1936-2024 laat zich lezen als een alternatieve geschiedenis van het Van Abbemuseum van het begin tot heden, waarin kunstwerken telkens weer vanuit een ander perspectief worden bekeken en in een ander narratief worden geplaatst. Het doet beseffen dat museumcollecties nooit vanzelfsprekend en statisch zijn. Met elke wisseling van de wacht en macht verandert het beeld van de kunst(geschiedenis) onder invloed van nieuwe visies, wensen en tactieken van de directeuren én van kansen op de kunstmarkt en de opstelling van financiers.
Studenten van de Open Universiteit
De bijdragen in het boek zijn gebaseerd op onderzoek van masterstudenten Kunst- en Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit. Naast literatuurstudie onderzochten zij een grote hoeveelheid bronnenmateriaal vanaf de jaren 1930 in het archief van het museum en het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven. Zij werden daarin begeleid door de drie samenstellers en redacteuren van het boek van Paul van Den Akker en Mieke Rijnders (Open Universiteit), en Diana Franssen, tot 2021 curator en hoofd onderzoek van het Van Abbemuseum. De samenstellers schreven ook de inleidingen op de directeuren.
Collectie in context. Van Abbemuseum 1936-2024, van Paul van Den Akker, Diana Franssen en Mieke Rijnders verschijnt op donderdag 11 december 2025 bij uitgeverij WBooks.
