Smartphoneverbod op school: uitdagingen na schooltijd?

Smartphoneverbod op school

Sinds januari 2024 moeten middelbare scholen in Nederland smartphones tijdens de lessen verbieden. Scholen kregen de vrijheid om het smartphonebeleid zelf vorm te geven. Dit resulteerde erin dat een groot deel van de scholen een volledig smartphoneverbod invoerden, waarbij smartphones verboden zijn in het schoolgebouw, dus ook tijdens pauzes en tussenuren. Andere scholen kiezen voor een gedeeltelijk smartphoneverbod. Dat houdt meestal in dat leerlingen hun telefoons wel mee mogen nemen naar school, en dat het enkel verboden is om ze tijdens de lessen te gebruiken.

Het sociale leven wordt even stilgezet

We weten dat een smartphoneverbod tijdens de les de concentratie en leerprestaties kan verbeteren. Wat we niet weten is wat er ná schooltijd gebeurt als jongeren zo’n zeven uur geen telefoon hebben mogen gebruiken. Hun sociale leven speelt zich veelal online af en dat maakt smartphonegebruik een geïntegreerd onderdeel van hun leven. De online wereld kan bedreigingen met zich meebrengen, zoals cyberpesten en sexting, maar het stimuleert ook het onderhouden van (intieme) relaties met leeftijdsgenoten, autonomie, identiteitsverkenning en creativiteit. Volledig verbieden van smartphones op school neemt deze voordelen gedurende een groot deel van de dag weg. We weten nog niet welke gevolgen dit heeft na schooltijd.

De gevolgen van die onderbreking

Laura Huiberts onderzoekt bij middelbare scholieren wat de gevolgen zijn van een smartphoneverbod tijdens schooluren. Ze vergelijkt de gevolgen van een volledig verbod met die van een gedeeltelijk verbod. De focus ligt op 'fear of missing out', smartphonegebruik na schooltijd, en uitstelgedrag bij huiswerk maken en het naar bed gaan. Ze doet dat door middel van ecological momentary assessment (EMA): jongeren beantwoorden gedurende twee weken dagelijks vragen over hun plannen wat betreft huiswerk en bedtijden, en geven aan in welke mate ze 'fear of missing out' ervaarden tijdens hun schooldag. Daarnaast dragen ze horloges die via sensoren objectief het slaap-waak ritme in kaart brengen. Deze manier van meten minimaliseert het risico op vertekening van herinneringen.

Advies en aanbevelingen smartphonebeleid

Het streven is om op basis van de onderzoeksresultaten schoolbesturen te kunnen adviseren over het smartphonebeleid op school, en om aanbevelingen te doen voor toekomstige nationale richtlijnen rondom smartphonegebruik onder jongeren.

Laura Huiberts is onderzoeker bij de vakgroep Voorwaarden voor een Leven Lang Leren, Onderwijswetenschappen. Ze doet onderzoek naar de effecten van leefstijlfactoren (zoals slaap, beweging, en voeding) op het mentaal welbevinden en de leerprestaties van leerlingen en studenten. Haar onderzoek naar smartphonegebruik start in november 2025 en loopt één jaar. Ze werkt daarvoor samen met middelbare scholen. Het onderzoek wordt gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO - SGW Open Competitie).

Ben je schoolleider van een middelbare school en wil je met je school meedoen aan het onderzoek? Meld je dan bij Laura Huiberts.