'Een volledig definitief antwoord op die vraag is er nog niet', zegt Ronald Venn, die samen met Paquita Perez een onderzoek doet naar de competenties waarover een duurzaamheidsprofessional dient te beschikken om succesvol te kunnen zijn. 'We weten wel dat gepassioneerde transitiemanagers een cruciale rol spelen bij het streven naar een duurzame samenleving. Zij maken duurzaamheid immers concreet. Iedereen kletst erover, maar zij doen het. Zij zijn een essentiële schakel in het verduurzamingsproces.' Paquita Perez: 'We hebben deze mensen nodig, omdat de transities die we gerealiseerd willen zien, complex zijn. Ze vereisen afstemming tussen de vele en diverse stakeholders met hun verschillende waarden, die ook nog eens vanuit verschillende organisaties opereren. Samen met de stakeholders ontwikkelen de transitiemanagers oplossingen voor belangrijke duurzaamheidsvraagstukken en zij nemen ook het voortouw om duurzame verandering te initiëren en te faciliteren. Maar we weten nog veel te weinig over de competenties die duurzaamheidsprofessionals helpen om succesvol te zijn. Wij denken dat interventiecompetenties in de onderdelen kennis en vaardigheden wel geleerd kunnen worden, maar op het derde wezenlijke onderdeel, namelijk attitude, is dat een stuk lastiger.'
Samenwerking
Hoe verlopen de interventies van transitiemakers? Wat maakt sommigen succesvoller dan anderen en welke kennis en vaardigheden zijn nodig om daadwerkelijk duurzame veranderingen tot stand te brengen? 'Een belangrijke kwaliteit is het vermogen om met andere partijen, zowel mensen als organisaties, samen te kunnen werken', menen Venn en Perez-Salgado. 'Samenwerking en co-creatie van innovaties zijn de sleutels tot succes. Hiervoor moeten de transitiemakers kunnen opereren in een spanningsveld van diverse belangen van de verschillende stakeholders. Ook moeten ze om kunnen gaan met actoren die tegenstrijdige en/of conflicterende doelstellingen hebben. Vertrouwen en macht zijn belangrijke issues in het geval van deze multi-stakeholder samenwerkingsverbanden. Waarbij hoogstwaarschijnlijk geen enkele stakeholder de absolute macht heeft en er veel tijd moet worden besteed aan de onderlinge machtsrelaties.'
Interventiecompetenties
Tijdens hun onderzoek werken Perez en Venn samen met een grote diversiteit aan duurzaamheidsprofessionals; van managers, ondernemers en beleidsmakers tot accountants en consultants. Op basis van het onderzoek kunnen diverse dimensies van de interventiecompetentie worden onderscheiden. Perez: 'Deze verschillende dimensies hangen onderling met elkaar samen. We benoemen er op dit moment zeven, maar het precieze aantal kan verschillen, afhankelijk van de specifieke situatie. Wanneer is een professional nu competent in interventies voor duurzaamheid? Het optimale proces lijkt als volgt te verlopen: als startpunten zien we enerzijds 'de kennis en het leren van de individuele professional' en anderzijds 'het belang om het veranderproces of de interventie vorm te gaan geven'. Vervolgens is de professional betrokken in politiek-strategische discussies en acties, die gerelateerd zijn aan de verschillende perspectieven van de stakeholders; de professional blijft doelgericht en actiegericht, terwijl een ethisch handelingsperspectief tijdens het interventieproces wordt overgebracht en met de stakeholders besproken. De beheersing van complexiteit is gedurende het hele proces een aandachtspunt, wat ook positieve betrokkenheid van de stakeholders vereist. Ten slotte is de professional in staat de diversiteit van stakeholders te vertalen in gezamenlijk opgestelde interventies of acties voor duurzaamheid. Het vaker doorlopen van de hele cyclus leidt uiteindelijk tot een hoger prestatieniveau.'
Verdieping
In de komende jaren vindt een verdere verdieping plaats van het onderzoek en 'gaat het onderzoek internationaal'. Perez: 'We gaan onderzoek doen naar de interventiecompetentie in andere landen, zowel in Europa, Azië als Afrika. Zo willen we nagaan welke van de belangrijke dimensies een meer universeel karakter hebben en welke een meer plaatselijk ofwel situationeel karakter. Hieruit kunnen mogelijk nieuwe dimensies ontstaan. De praktische toepassingen bestaan eruit de dimensies vervolgens te vertalen in trainingsprogramma’s en didactische scenario’s, zodat de competentie in oefensituaties getraind en geleerd kan worden.'
om uw voorkeuren voor cookies te wijzigen. Bekijk onze