Overwinnen van een taalbarrière

Scholen krijgen steeds meer te maken met kinderen en jongeren met een vluchtelingverleden. Deze kinderen hebben veel meegemaakt, waardoor zij vaak te kampen hebben met stress, concentratieproblemen, angst, woede en onzekerheid. Sociale interactie of meedoen met andere kinderen is moeilijk. Een goede aanpak vraagt om cultuursensitief handelen en het overbruggen van een taalbarrière. Interventies met non-verbale en speelsere werkvormen zoals muziek bieden de mogelijkheid om zonder taal een ontwikkeling bij het kind te realiseren. Safe & Sound is zo een interventie.

Safe & Sound: onderzoek naar effectiviteit

Safe & Sound is een muziektherapeutische interventie waarbij principes vanuit oplossingsgerichte therapie worden toegepast binnen het basis- en middelbaar onderwijs. Het is een aanpak ontwikkeld door muziektherapeut Sander van Goor. De Open Universiteit doet al enkele jaren onderzoek naar vluchtelingenkinderen en ook specifiek naar deze interventie. Evelyn Heynen en Susan van Hooren onderzoeken de effectiviteit binnen de schoolomgeving, de succes- en faalfactoren bij de implementatie en de waardering van de betrokkenen.

Het gevoel erbij te horen

Uit het onderzoek blijkt dat de interventie Safe & Sound het proces van sociale verbondenheid met de school kan versterken: de vluchtelingenkinderen en -jongeren krijgen het gevoel 'erbij te horen'. Het bevorderde het gevoel van inclusiviteit en ook de cultuurgevoeligheid. Safe & Sound lijkt dus een veelbelovende interventie om in te zetten in het primair en secundair onderwijs. Maar, waarschuwen de onderzoekers, er is nog meer onderzoek nodig. Daarin moet rekening worden gehouden met de diversiteit van de groep, de taalbarrière bij het gebruik van meetinstrumenten, de moeilijkheid van het betrouwbaar meten van gevoel en de hoge uitval onder de deelnemers doordat de kinderen vaak snel herplaatst worden.

Doorontwikkeling en verbetering van de interventie

Het onderzoeksteam interviewde leerkrachten en muziektherapeuten die met de interventie werken. Ze onderzochten de effecten van de interventie op het klimaat in de klas, de veerkracht en het psychosociale welzijn van de kinderen. En ze observeerden en analyseerden de muziektherapiesessies in de klas. Het onderzoek leverde input voor de doorontwikkeling en verbetering van de interventie en de bijbehorende handleidingen. In november 2021 is Safe & Sound opgenomen in een gids van Pharos waarin preventieve interventies voor vluchtelingen zijn gebundeld. Ook werd de ontwikkelaar van de aanpak, Sander van Goor, onlangs door NPO radio 4 uitgeroepen tot 'Toonzetter'.

Presentatie en discussie op Europees Congres over kind- en jeugdpsychiatrie

Evelyn Heynen presenteert de Safe & Sound onderzoeksresultaten tijdens het congres van de European Society for Child and Adolescent Psychiatry dat plaatsvindt van 19 - 21 juni 2022 in Maastricht. Ze doet dat tijdens een deelsymposium georganiseerd door Susan van Hooren, hoogleraar Klinische psychologie bij de Open Universiteit, gewijd aan Arts therapies for children and adolescents with psychosocial problems.

Meer informatie over de interventie is te vinden op de website van de stichting Safe & Sound.

Het Safe & Sound onderzoek werd mede gefinancierd door ZonMW.