De kunst van het ziek zijn: een andere kijk op chronisch ziek zijn

Huidig zorgsysteem schiet tekort

Het boek is geschreven voor patiënten, mantelzorgers, zorgprofessionals en studenten in zorg en welzijn. Volgens Lauwerier legt ons huidige zorgsysteem te veel nadruk op genezen, efficiëntie en 'terug naar normaal'. Dat werkt vaak niet voor mensen met chronische of complexe aandoeningen, zoals MS, hart- en vaatziekten of pijnsyndromen. Het klassieke medische model schiet tekort: het leidt tot frustratie, overbehandeling en te weinig aandacht voor de emotionele en sociale dimensie van ziekte. Het gevoel overheerst dat ziek zijn falen betekent en gezondheid de norm is.

Patiënt als possibilist

Veel van het emotionele lijden dat bij ziekte komt kijken, is niet op te lossen met ons verstand, aldus Lauwerier. Patiënten hebben juist behoefte aan ondersteuning bij het omgaan met een 'nieuw normaal'. In haar boek schrijft Lauwerier over zware thema’s zoals welvaartsziekten en chronische pijn, maar ook de menselijke veerkracht om met dat lijden om te gaan. In haar praktijk en onderzoek ziet ze dat acceptatie van emotionele last en het loslaten van de strijd tegen ziekte ruimte kan scheppen voor mentale kracht. Een belangrijke boodschap is daarom dat chronische ziekte pijn en beperkingen brengen, maar ook waardevolle inzichten en ervaringen kunnen opleveren zoals veerkracht, mildheid, zingeving en verbondenheid met anderen. Lauwerier kijkt anders naar mensen die ziek zijn. Zij ziet hen niet als mensen met een tekort. Chronische ziekte vergt mentale kracht, een hoopvolle houding en een hernieuwde blik op wat echt belangrijk is. Dat zijn eigenschappen die niet alleen voor de persoon zelf waardevol zijn, maar ook voor de samenleving als geheel. In die zin is een zieke persoon een possibilist: iemand die, ondanks beperkingen, toch mogelijkheden blijft zien en betekenis toevoegt aan het leven van zichzelf en anderen.

Meer ruimte voor acceptatie

De kunst van het ziek zijn is daarmee een pleidooi voor een warmere, holistische benadering van ziekte, waarin patiënten niet alleen als patiënten worden gezien, maar als mensen die ondanks hun ziekte mogelijkheden en betekenis in het leven kunnen blijven vinden. Lauwerier moedigt zorgverleners aan om naast medische behandelingen ook psychosociale en creatieve initiatieven in te zetten - zoals mindfulness, kunstprojecten of natuurbeleving - om patiënten te ondersteunen. Ook pleit ze voor meer ruimte voor acceptatie: acceptatie betekent ruimte om te leven met ziekte, oog te hebben voor wat wel kan en kwaliteit van leven centraal te stellen. Het sluit doeltreffende medische zorg niet uit, maar vult die juist aan.

Het boek De kunst van het ziek-zijn is verschenen bij Pelckmans Uitgevers. Lees ook het interview met Emelien in Metro over haar nieuwe boek.