Hoe wordt digitalisering van de zorg een succes?
De inzet van geavanceerde technologie is een van de middelen om tot een nieuw en servicegericht patiëntenzorgmodel te komen. De juiste organisatievorm en goed leiderschap zijn eveneens onmisbaar om dit doel te bereiken.
Tijdsonafhankelijk contact
Daan Dohmen: 'Technologie op zich is belangrijk bij digitalisering van de zorg. Zeker. Die moet gemakkelijk in gebruik en veilig en geschikt zijn voor medische behandelingen. Maar de specifieke toepassing van die technologie vind ik belangrijker. De medische wereld is letterlijk gebouwd op het concept van diagnose en behandeling op locatie. Patiënten waren lange tijd gewend om naar de dokter te gaan, niet andersom. Ook omdat de daartoe benodigde apparatuur vaak locatiegebonden was en vaak nog steeds is. Door elkaar snel opvolgende technologische ontwikkelingen verandert dit. Daardoor ontstaat nu ruimte om anders te gaan denken over het zorgproces en dat anders in te richten. Tijdsonafhankelijk contact tussen de patiënt en artsen, verpleegkundigen en verzorgenden is daarbij een van de aandachtsgebieden. Dat contact hoeft zich niet per se in de spreekkamer af te spelen op een van tevoren afgesproken tijdstip. Dat kan bijvoorbeeld thuis of onderweg plaatsvinden, of waar dan ook. Om dit mogelijk te maken, is niet zozeer de technologie bepalend, maar veel meer het gedrag van mensen en de manier waarop we de zorg organiseren en vergoeden.'
Triage
'Je ziet nu dat ziekenhuizen sneller besluiten om patiënten eerder naar huis te laten gaan. Dit is de basis voor wat je een monitoring center of medisch regiecentrum kunt noemen. Medische professionals begeleiden daar 24 uur per dag en 7 dagen per week op afstand patiënten thuis, ondersteund door kunstmatige intelligentie die digitale gegevens van patiënten beoordeelt. Dat is overigens niet alleen in Nederland het geval. Als ik de literatuur bekijk op dit gebied, zie ik nog een andere belangrijke trend door de opkomst van zich steeds vernieuwende technologie. Dat is de verschuiving van zorg richting zelfzorg, preventie en slimme triage. Moet een patiënt daartoe bijvoorbeeld naar de huisarts, bieden we hem meer kansen op zelfzorg of komt hij direct bij de juiste specialist uit?'
Ingrijpen voordat er klachten zijn
'Neem een COPD-patiënt. Er kunnen tijden zijn dat die in het ziekenhuis wordt opgenomen tijdens een fase waarin de ziekte verergert. Als hij dan weer aan de beterende hand is, gaat hij naar huis. Een zogenoemde virtual ward waarbij de patiënt vanuit een medisch regiecentrum in de gaten wordt gehouden kan dan uitkomst bieden. Gaat het beter met de patiënt, dan wordt technologie ingezet om hem te helpen revalideren, en educatie om hem te leren hoe hij met zijn ziekte moet omgaan. De controlemomenten in het ziekenhuis nemen dan af als zijn gezondheidstoestand dat toelaat. Ten slotte, als de patiënt weer stabiel is biedt technologie ondersteuning aan zelfzorg en digitale coaching. Andersom werkt het ook. Krijgt een patiënt klachten, dan helpt digitale zorg met triage om te beoordelen wat er aan de hand is. Dit met inbegrip van een directe lijn met de juiste zorgprofessional. Omdat er zo veel meer data over de gezondheid van de patiënt zijn, kan met behulp van technologie straks zelfs worden ingegrepen voordat er klachten zijn.'
Goed leiderschap
'Deze transformatie van zorg, van bricks naar clicks, vereist vooral goed leiderschap. Daar hebben we mensen voor nodig die de wil en moed hebben om onafhankelijk te denken, los van alle zakelijke en andere belangen die spelen in de zorgwereld zoals die nu is georganiseerd. Mensen ook die traditionele werkwijzen en vergoedingsmechanismen ter discussie durven te stellen om mede via digitalisering tot een nieuw en servicegericht patiëntenzorgmodel te komen. Omdat het hoognodig is om met hetzelfde aantal zorgverleners meer patiënten te helpen vanwege de toenemende vergrijzing. Het coronavirus heeft ons laten zien wat er gebeurt als zorgcapaciteit schaars is. Daarbij hebben de leiders van de zorg van morgen geen al te groot ego. De benodigde zorgtransformatie kunnen ze namelijk niet in hun eentje bewerkstelligen. Daartoe moeten ze samenwerkingsverbanden zoeken en aangaan met onder meer huisartsen, ziekenhuizen en bedrijven. Of: goede leiders erkennen de toegevoegde waarde van nieuwe netwerken en zijn in staat om daaraan mee te bouwen.'
Masteropleiding Gezondheidswetenschappen
In de masteropleiding Gezondheidswetenschappen is een voorname rol weggelegd voor e-health. Op basis hiervan wordt gekeken naar actuele kansen en uitdagingen in de publieke gezondheid en zorg. Ook gaat aandacht uit naar manieren om de effectiviteit en kwaliteit te verbeteren, naar nieuwe interventies en de interpretatie van onderzoeksgegevens.