Strijd om vrouwenrechten: een gelopen race of moeten de degens nog gekruist?

Goed geregeld?

'Als het om gelijke rechten van vrouwen draait, gaat het helemaal niet goed in Nederland. Er is nog discriminatie, een glazen plafond en een loonkloof. We staan dan ook op een magere 38e plaats in de wereld. Kijkend naar vrouwelijke hoogleraren heeft bijna heel de wereld ons ingehaald. Allemaal signalen dat we aan de slag moeten om de kansen van meisjes even groot te maken als die van jongens. Alleen financieel onafhankelijke vrouwen maken hun keuzes in volle vrijheid. En zijn mannelijke kostwinners wel zo vrij in hun keuze?'

Gelijke positie

'Wie ongelijkheid wil bestrijden, kijkt naar regelgeving. Wetten kunnen de verschillen tussen mannen en vrouwen verkleinen. Dat een Raad van Commissarissen minstens voor 30% uit vrouwen moet bestaan, kan helpen. Uit onderzoek blijkt immers dat het makkelijker is om goede beslissingen te nemen voor een groep waar je zelf onderdeel van bent. Met alleen mannen op belangrijke posities komt die gelijkheid er niet snel. Maar heus niet alle vrouwen voelen de noodzaak om rechten van vrouwen te verbeteren. Omdat ze zelf geen weerstand ondervinden bijvoorbeeld. Of omdat zij door hun opvoeding denkbeelden hebben die vrouwen in een bepaalde rol duwen.'

Vastgeroeste denkbeelden

'Nederland is een tolerant land. Opleiding en werk is toegankelijk voor beide seksen. Maar we hebben ook een sterk moederideaal. Het is diep geworteld in onze cultuur dat vrouwen voor de kinderen zorgen. Vrouwen gaan veel vaker minder werken als ze kinderen krijgen dan mannen. Dit patroon is niet alleen cultureel, maar ook financieel verankerd. Ten opzichte van het traditionele zwangerschapsverlof is het ouderschapsverlof een grote verbetering. Dat zorgt ervoor dat ook de vader zorgtaken kan oppakken. En dat geeft beide seksen meer keuzevrijheid. Maar als we ons er niet van bewust zijn dat vrouwen vaak handelen vanuit dat sterke moederideaal, maken we ook niet de wetten die voor echte gelijkheid zorgen.'

Voor- of achteruit?

'Rondom zwangerschap is veel regelgeving voor verbetering vatbaar. Ook een klein onderwerp als de 21% BTW op maandverband en tampons zouden we kunnen veranderen. In Schotland gaan ze deze producten gratis aanbieden om menstruatiearmoede tegen te gaan. Maar met alleen regels komen we er niet. We moeten ook het gesprek aangaan. Waar is de vrijheid van vrouwen nog beperkt? Activisten willen vooruit, naar een wereld waarin het voor je kansen niet uitmaakt of je een meisje of jongen bent. Maar met de opkomst van rechtse politieke partijen moeten ze ook nog achterom kijken. Lang verworven rechten als abortus staan weer onder druk. Er zijn zelfs vrouwelijke politici die denkbeelden verkondigen die hun eigen rechten zouden inkrimpen. Overzien ze de consequenties daarvan wel?'

Cultuur en recht

Hoeveel worden we beïnvloed door de cultuur waarin we opgroeien? En hoeveel door (financiële) regels? Het lijkt een simpele vraag, maar we hebben er als maatschappij geen eenduidig antwoord op. Dat maakt het debat en de wetgeving die erop volgt des te interessanter.