Digitale wetgeving onder de loep: risico's en aanbevelingen voor de rechtsstaat
Grip verliezen op digitale wetgeving
Overheidsinstanties gebruiken in toenemende mate digitale systemen om wetten uit te voeren, maar deze ontwikkeling brengt risico's met zich mee. Lokin en Passchier signaleren onder meer dat de uitvoerende macht hierdoor steeds meer macht naar zich toetrekt, terwijl de rechterlijke macht en het parlement achterblijven in hun controle. Daarnaast maken complexe algoritmen en ondoorzichtige systemen het voor rechters en Kamerleden steeds lastiger om wetgeving effectief te controleren.
Wat kan de Kamer doen?
De auteurs pleiten voor een transparanter wetgevingsproces waarin beter wordt vastgelegd hoe digitale systemen wetgeving uitvoeren. Ook adviseren zij om vaker technische briefings met ICT-experts te organiseren en kritisch te kijken naar digitaliseringsaspecten van nieuwe wetten.
Openbare briefing
De technische briefing op 11 februari biedt Kamerleden de kans om verdiepende vragen te stellen en te bespreken hoe zij meer grip kunnen krijgen op de digitale uitvoering van wetgeving. De briefing is openbaar.
Bekijk de factsheet: Rechtsstatelijke risico's van de digitale uitvoering van wetten.
Reijer Passchier en Mariette Lokin
Reijer Passchier is hoogleraar Digitalisering en de democratische rechtsstaat. In december 2024 verscheen zijn boek 'De Vloek van Big Tech'. Eerder schreef hij 'Artificiële intelligentie en de rechtsstaat', over de verschuivende overheidsmacht, Big Tech en de noodzaak van constitutioneel onderhoud. Rechtswetenschapper Mariette Lokin is auteur van de boeken Wendbaar Wetgeven en Wetsanalyse. Passchier en Lokin geven verzorgen samen een opleiding over dit onderwerp genaamd: Wetsanalyse en wendbare wetsuitvoering in de democratische rechtsstaat aan de Open Universiteit, in samenwerking met onder andere de Universiteit Leiden, het Ministerie van Justitie en Veiligheid en PNA Groep.