Tijdelijk leidende rol

Gespreid leiderschap houdt in dat alle docenten in een team een tijdelijk leidende rol op zich kunnen nemen op het terrein van hun eigen specifieke expertise, met instemming en steun van hun collega’s. Dit is gebaseerd op het idee dat iedereen in het team gelijkwaardig is maar ook eigen specifieke talenten heeft. Docenten kunnen zo van elkaar leren, hun competenties verder ontwikkelen en samen het onderwijs verbeteren.

Botsen met formele leiding

Een belangrijke voorwaarde voor gespreid leiderschap is dat dit behalve door collega’s ook wordt toegekend door de schoolleiding. In de praktijk kan dit botsen met de formele leiding van scholen. De onderzoekers zagen in hun gesprekken met de SOML-schoolleiders dat die onbewust nog vasthouden aan een hiërarchische kijk op leidinggeven. Ze willen gespreid leiderschap zeker een kans geven maar ze willen daar eigenlijk wel zelf de controle over houden, wat juist in tegenspraak is met het concept van gespreid leiderschap. Ook vragen schoolleiders zich af of (alle) docenten wel competent genoeg zijn voor gespreid leiderschap, terwijl een van de principes van gespreid leiderschap juist is dat docenten daardoor hun competenties verder ontwikkelen.

Ruimte geven

Volgens de onderzoekers van het Welten-instituut moeten niet alleen schoolleiders docenten de professionele ruimte geven, maar geldt datzelfde ook voor schoolbesturen ten opzichte van schoolleiders, en de overheid en inspectie ten opzichte van schoolbesturen. Dat zal (ook volgens de schoolleiders) veel opleveren: meer verantwoordelijkheid, meer innovatieve kracht en een hogere onderwijskwaliteit.