Het belang van woorden en daden bij het ontstaan van straatgevechten
Schetsen van ruzies brengen interactie in kaart
Theoretische modellen om te verklaren hoe straatgevechten ontstaan, gaan vooral uit van op emoties gebaseerde risicofactoren, zoals belediging en dominantie. Van Bruchem en haar collega’s kozen een andere aanpak. In navolging van recentere theorieën keken zij naar de feitelijke interactie zelf en hoe mensen elkaars gedrag interpreteren (een etnomethodologisch en conversatie-analytisch perspectief). De auteurs bekeken beeldmateriaal van vier straatgevechten en maakten van die gevechten een getekende schets. Zo brachten ze de interactie tussen de betrokkenen in kaart, zowel hun verbale uitingen als hun lichaamstaal (gebaren, bewegingen en gezichtsuitdrukkingen).
Trajecten van geweld
Centraal in hun onderzoek stelden ze het begrip 'trajecten': communicatieve processen waarbij mensen tijdens een ruzie op elkaars lichamelijke en verbale uitingen reageren en zo de interactie een richting op sturen. Dat kan zijn richting geweld of juist richting de afwending daarvan. De onderzoekers probeerden te begrijpen waarom mensen elkaars handelingen op een bepaalde manier interpreteren, om zo de momenten te herkennen waarop de ruzie een andere richting op had kunnen gaan (turning points). De onderzoekers werkten dus met vier voorbeelden van trajecten en tekenden letterlijk uit hoe mensen op elkaars gedrag reageren. Ook gaven ze aan dat zogenoemde metaconflicten een rol spelen. Dat zijn stilzwijgende afspraken tussen ruziënde mensen over de voorwaarden waaronder geweld kan worden gebruikt en welke grens de ander daarvoor moet overschrijden.
Lessen voor handhavers
De auteurs laten met hun onderzoek zien dat niet alleen op emotie gebaseerde factoren van belang zijn, maar dat verbale communicatie en lichaamstaal ook aspecten zijn die kunnen verklaren waarom openbare geweldsincidenten ontstaan en escaleren. Inzicht in verbale communicatie en lichaamstaal kan handhavers dus mogelijk helpen om dit soort incidenten te voorkomen.
Van Bruchem en haar collega’s Don Weenink van de Universiteit van Amsterdam en René Tuma van de Technische Universität Berlin publiceerden hun bevindingen in het artikel 'How to start a fight: a qualitative video analysis of the trajectories toward violence based on phone camera recorded fights'.
