Bemoeilijken opsporing
Encryptie is een belangrijk middel om bijvoorbeeld opgeslagen informatie of internetverkeer te beveiligen. In ons dagelijks leven maken we er veelvuldig gebruik van, bijvoorbeeld via whatsapp, online shoppen of bankieren. Het versleutelen van informatie en communicatie biedt een uitkomst voor criminelen omdat zij daarmee de opsporing kunnen bemoeilijken. Crimineel gebruik van encryptie is er primair op gericht om bewijslast, identiteit en locatie te verhullen - en bovendien alle andere informatie die tot een identiteit of locatie kan leiden, zoals sociale relaties.
Encryptie voor crimineel gebruik
Een voorbeeld van encryptie gebruikt door criminelen is Encrochat, een aanbieder van cryptotelefoons voor crimineel gebruik, waarvan het communicatieverkeer volledig versleuteld was totdat deze gehackt werd door een Frans-Nederlandse politiesamenwerking in april 2020. De politie staat dus niet altijd met lege handen tegenover encryptie. Als ze eenmaal toegang hebben tot de versleutelde gegevens, dan lijkt encryptie te veranderen in een voordeel voor de opsporing. Omdat criminelen zich achter de encryptie veilig waanden, is er dan ineens een schat aan informatie voor de opsporing beschikbaar.
Impact op strafrechtelijke vervolging
Het onderzoeksteam houdt zich in dit onderzoek bezig met de vraag: In welke vorm en mate komt encryptie voor in opsporingsonderzoeken, wat is de impact daarvan op het verloop en de opbrengst van opsporingsonderzoeken, en wat is de impact op de strafrechtelijke vervolging en rechterlijke afdoening van deze zaken? Het onderzoek is afgebakend tot opsporingswerk in de strafrechtketen: politie, Openbaar Ministerie en Rechterlijke macht. Het maatschappelijk debat over de balans tussen enerzijds beveiliging die encryptie de gebruiker biedt en anderzijds de betekenis van encryptie voor de opsporing komt niet aan bod.
Cyber Science Center
Het project wordt uitgevoerd door onderzoekers van de Thorbecke Academie van NHL Stenden Hogeschool (NHLS), de Politieacademie (PA) en de Open Universiteit (OU), die samenwerken onder de vlag Cyber Science Center. Onderzoeksgroep Cybersafety van NHLS is projectleider. Prof. dr. Wouter Stol, bijzonder hoogleraar Politiestudies aan de OU en lector Cybersafety aan NHLS, werkt namens NHLS mee aan het onderzoek. Dr. Greg Alpár, universitair docent informatica binnen de faculteit Bètawetenschappen, neemt namens de Open Universiteit deel als encryptie-deskundige. Het onderzoek is al gestart en loopt tot 15 mei 2022.
