Rising Soil Stars: jonge onderzoekers over natuurlijke klimaatbuffers op internationale bodemconferentie

Deze internationale Wageningen Soil Conference over bodemkundige oplossingen voor een duurzame wereld vindt plaats van 28 augustus tot 1 september 2023 en trekt wetenschappers uit de hele wereld.

Rising Soil Stars

Borjana Bogatinoska - PhD onderzoeker bij de vakgroep Milieuwetenschappen - is één van deze twee jonge onderzoekers. Zij is genomineerd voor de Rising Soil Star competitie, een publieksprijs voor wetenschapscommunicatie. Tijdens de conferentie krijgt Borjana als Rising Soil Star training en coaching om vervolgens aan een breed publiek de kern van haar onderzoek te kunnen pitchen. Uiteindelijk beslist de jury en het publiek wie de titel van Rising Soil Star het meest verdient. Borjana gaat de strijd aan met haar pitch 'Climate Avengers: How Natural Solutions Fight Climate Change!'

De wedstrijd is op woensdag 30 augustus van 17.00-19.00 uur. Na afloop van deze pitch komen de opnames beschikbaar op de website. Hier alvast een 'sneak peak' van de pitch die Borjana gaat presenteren.

Ruimtelijke modellering voor klimaatadaptatie

Twee dagen later mag ze uitgebreid haar onderzoeksresultaten presenteren en bespreken in de sessie 'Nature-based solutions for Carbon Sequestration'. Ze presenteert dan het modelleerdeel van haar promotieonderzoek naar 'Spatial modelling for climate adaptation'. In die presentatie richt Borjana zich op de samenhang tussen koolstofvastlegging en op de natuur gebaseerde oplossingen zoals bebossing, herbebossing en bodem- en wetlandherstel.

Losse koppeling van bestaande modellen

Om de opwarming van de aarde te beperken tot minder dan 2 graden, is koolstofvastlegging nodig, en deze op de natuur gebaseerde oplossingen worden veelal voorgesteld als veelbelovende strategieën. Om dit soort oplossingen tot stand te brengen is er behoefte aan lokale expertise door burgerparticipatie. Dit vraagt om snelle analyses van de samenhang tussen veranderingen in waterbeheer en landgebruik: een losse koppeling van bestaande modellen zou kunnen helpen bij het opbouwen van deze noodzakelijke geïntegreerde aanpak. Borjana presenteert een aanpak waarop hydrologische modellen en koolstofmodellen op relatief eenvoudige wijze gelinkt kunnen worden om deze analyses te kunnen maken.

Vrijdag 1 september 2023: Borjana Bogatinoska, Angelique Lansu, Jean Huge, Stefan C. Dekker en Jetse Stoorvogel: 'Water, Carbon, and Climate: An Integrated Modelling Approach to Nature-based Solutions'(p. 107-108).

Koolstofvastlegging

Voor dezelfde sessie over natuurlijke oplossingen voor koolstofvastlegging is ook een andere jonge onderzoeker - Luuk Timmer - uitgenodigd om zijn onderzoek te presenteren: een voortbouwing op zijn masteronderzoek 'Nature-based solutions in brook catchments – Modeling land-use and its impact on terrestrial carbon pools'. Luuk is wiskundedocent aan Hogeschool Windesheim en in 2022 afgestudeerd als Master-of Science Environmental Sciences bij de Open Universiteit. Luuk laat zien hoe op de natuur gebaseerde oplossingen (NbS) in beekstroomgebieden, klimaatbuffers als bos of moeras, tegelijk kunnen bijdragen aan koolstofvastlegging. Dit soort veranderingen overlapt vaak op complexe wijze met andere ruimtelijke ontwikkelingen. Het is moeilijk in kaart te brengen hoe veranderingen in het landgebruik (LUC) van beekstroomgebieden impact kunnen hebben op de organische koolstof in de bodem (SOC).

Scenario's voor toekomstig landgebruik

Om die impact op te helderen heeft Luuk de spatio-temporele dynamiek van LUC in kaart gebracht met de organische koolstof in de bodem voor 2050. De methode van systeemanalyse van die landgebruiksveranderingen die Luuk hiervoor heeft ontwikkeld is gebaseerd op machine learning en neuraal netwerktechnieken (TerrSet 2020 - Land Change Modeler). Luuk laat met de ontwikkelde methode zien hoe je op basis van historische data over topografie en bodem (het landgebruik van 2010 en 2020) redelijk eenvoudig scenario’s voor toekomstig landgebruik kunt doorrekenen (2050), zowel voor het veranderend landgebruik als voor vastlegging van organische koolstof in de bodem. Zo kunnen ruimtelijke planners vooraf eenvoudiger een inschatting maken over het klimaateffect van de aanleg van klimaatbuffers zoals bos of moeras.

Vrijdag 1 september 2023: Luuk Timmer, Jikke van Wijnen, Angelique Lansu en Jetse Stoorvogel: 'Wetlands in brook catchments: Modelling land-use change and its impact on soil organic carbon' (2010 – 2020 – 2050) (p.52).

Beekstroomgebied Aa of Weerijs

Net als PhD-onderzoeker Borjana bekijkt Luuk het beekstroomgebied van de Brabantse Aa of Weerijs (ten zuiden van Breda). Dit gebied is een pilot uit Europese onderzoeksprojecten, waarin de OU samenwerkt met partners als de Provincie Noord-Brabant en IHE Delft. In dit geval het Horizon2020 EIFFEL project naar gebruik van klimaatdata, en het recent afgesloten Interreg Co-Adapt project naar co-creatie van natuurlijke oplossingen in beekstroomgebieden.

Deelname Open Universiteit

Deze conferentie is niet alleen voor jonge onderzoekers. Ook enkele docenten van de Open Universiteit participeren op deze conferentie, als co-auteur en als sessievoorzitter. Zo is Jetse Stoorvogel voorzitter van de keynote sessie Mapping and evaluating soil functions across scales en de oral sessie Soil in space and time.

Met een paar honderd deelnemers is dit wereldwijd een van de belangrijke conferenties in de bodemkunde. Thema’s dit jaar liggen na aan het hart van het facultair interdisciplinair onderzoek.
Donderdag 31 augustus 2023: Jetse Stoorvogel: chair keynote sessie: 'Mapping and evaluating soil functions across scales. en chair sessie Soil in space and time'.

EIFFEL

Het onderzoek van Luuk Timmer en Borjana Bogatinoska komt voort uit het meerjarige Europees onderzoeksproject EIFFEL. EIFFEL, onder leiding van de Technische Universiteit van Athene (ICCS), is een samenwerking van meerdere onderzoeksinstituten en professionals in vijf Europese pilots naar toepassingen voor aardobservatie voor adaptatie aan en mitigatie van klimaatverandering. De Open Universiteit is verantwoordelijk voor het co-design en de gebruikersanalyse voor deze toepassingen binnen de vijf studiegebieden , en voor de modellering van de landgebruiksverandering binnen één van de studies: het beekstroomgebied Aa/Weerijs ten zuiden van Breda. Samen met IHE-Delft en Provincie Brabant wordt gekeken naar de impact van adaptatiemaatregelen in het waterbeheer op koolstofvastlegging in de bodem. Projectleider namens de Open Universiteit is universitair docent dr. ir. Angelique Lansu, met dr. Jikke van Wijnen als docent/examinator van Luuk Timmer, Borjana Bogatinoska als PhD-onderzoeker, Jetse Stoorvogel als supervisor en Charlotte Wieles-Rietveld als onderzoeksassistent. Dit onderzoek valt binnen het onderzoeksprogramma LIRS van de faculteit Bètawetenschappen van de Open Universiteit. Het EIFFEL onderzoek loopt van 2021 tot in 2024 en wordt gefinancierd door het EC Horizon 2020 programma (LC-CLA-19-2020-Bouwen aan een koolstofarme, klimaatbestendige toekomst: klimaatactie ter ondersteuning van de Overeenkomst van Parijs).

Co-Adapt

De keuze voor het gebied Aa of Weerijs komt voort uit de samenwerking van de Open Universiteit in het meerjarige Europese project Co-Adapt: Climate Adaption through Co-Creation. Co-Adapt wordt samen met de Open Universiteit uitgevoerd door een consortium van waterbeheerders uit Nederland, Engeland, Frankrijk en België. Eén van de acht beekstroomgebieden met haar stakeholders binnen deze studie is eveneens onderzoeksgebied in EIFFEL: het beekstroomgebied Aa/Weerijs. De Open Universiteit is verantwoordelijk voor het onderzoek binnen Co-Adapt en voor het digitale leren voor komende waterprofessionals, met universitair docent dr. ir. Angelique Lansu als projectleider, en Borjana Bogatinoska als PhD-onderzoeker. Dit onderzoek valt binnen het onderzoeksprogramma LIRS van de faculteit Bètawetenschappen van de Open Universiteit. Het Co-Adaptproject loopt van 2019 en wordt momenteel (2023) afgerond, deels gefinancierd door het EU Interreg-programma 2Seas.