SABA - Samen in Actie bij Apathie - Open Universiteit

null SABA - Samen in Actie bij Apathie

SABA - Samen in Actie bij Apathie

Ongeveer de helft van de mensen met dementie krijgt te maken met apathie. Hoe ga je als naaste of als zorgverlener daarmee om? Het onderzoeksproject Samen in Actie bij Apathie (SABA) heeft materialen ontwikkeld om je daar in de praktijk bij te ondersteunen. Roeslan Leontjevas van de Open Universiteit is een van de betrokken onderzoekers.

Omgaan met apathie

Apathie herken je aan verlies van initiatief, afname van spontaan gedrag, het minder uiten van emoties en minder interesse hebben in activiteiten en sociaal contact. Het kan lastig zijn om in contact te komen met iemand met apathie en dementie. Vanuit de persoon zelf komt er geen initiatief en je krijgt weinig respons als je probeert contact te krijgen. Hoe kun je als naaste of zorgprofessional dat patroon doorbreken? Onderzoekers Hanneke Nijsten, Annette Plouvier, Raymond Koopmans en Debby Gerritsen van het UKON, Martin Smalbrugge van het Amsterdam UMC en Roeslan Leontjevas van de Open Universiteit hebben een praktische werkwijze ontwikkeld om apathie op te merken, te onderzoeken en te onderbreken. De werkwijze noemen ze 'Samen in Actie bij Apathie' (SABA).

Samen in Actie bij Apathie

De onderzoekers hebben een reeks materialen ontwikkeld die voor iedereen beschikbaar zijn. Voor naasten, vrijwilligers en zorgmedewerkers zijn er materialen die helpen om apathie te herkennen en ermee om te gaan. Voor zorgmedewerkers is er een handreiking Bewonersbespreking: de handreiking beschrijft in een aantal stappen hoe kun je samen met de psycholoog in gesprek kunt gaan over apathie bij een bewoner met dementie. Een praatplaat geeft handvatten voor het onderzoeken van apathie. Het 'Plezierige Activiteiten Plan Apathie', de e-module Actieve Tijd en een Activiteitenblad geven concrete handvatten en voorbeelden over hoe je contact kunt maken, activiteiten onderneemt en zo apathie onderbreekt. Voor zorgprofessionals en organisaties is er een handreiking implementatie en presentatie Organisatie Wijs.

Actieonderzoek

SABA is ontwikkeld in een actieonderzoek: bewoners, naasten, en zorgmedewerkers van de zorgorganisaties Archipel en de Zorgboog hadden een grote rol. In interviews en groepsgesprekken is in kaart gebracht wat er moeilijk is in het omgaan met apathie bij mensen met dementie en wat helpend is. Op deze manier is een eerste versie van SABA ontwikkeld, getest en geëvalueerd. Op basis van die resultaten is de tweede versie gemaakt die nu online staat.

Het project is ontwikkeld en uitgevoerd door drs. Hanneke Nijsten (UKON, Archipel), dr. Annette Plouvier (UKON), dr. Martin Smalbrugge (Amsterdam UMC), dr. Roeslan Leontjevas (Open Universiteit), prof. dr. Raymond Koopmans (UKON) en prof. dr. Debby Gerritsen (UKON). ZonMw en Alzheimer-Nederland hebben het project gefinancierd.