Slippery slope: oftewel het gevaar van het transgenderdebat

Slippery slope-argumenten

Tijdens mijn jaar aan een Amerikaanse Law School was er een professor die in zijn colleges vaak het slippery slope-argument aanhaalde. Als zaken zoals euthanasie en abortus legaal werden, dan zouden, voordat je het wist, drugs en prostitutie ook legaal worden: een typisch voorbeeld van een 'glijdende schaal'-argument. Ik moet de laatste tijd vaak aan dit argument denken als ik over het transgenderdebat lees. Het is misschien een understatement om te schrijven dat transgenders duidelijker zichtbaarder zijn in de samenleving. Zo heeft de populaire Netflix-serie Heartstopper een transgender personage en werd Rikkie Kolle als eerste transgender tot Miss Nederland gekozen. De term transgender kan beschouwd worden als een verzamelnaam voor mensen die zich transgenderist, travestiet en/of transseksueel voelen. Een grotere zichtbaarheid kan beschouwd worden als een stap naar een inclusievere samenleving waar heteroseksualiteit en cisgender niet meer de norm zijn en waar mensen zijn wie ze willen zijn.

Discriminatie

De zichtbaarheid en daarmee het ijveren voor een inclusievere samenleving leidt tot weerstand. Zo is Nederland niet alleen gedaald op internationale ranglijsten die de juridische en beleidsmatige emancipatie van de LHBTIQA+-gemeenschap monitoren, maar is ook de weerstand tegen een inclusievere samenleving aanwezig in het publieke en politieke domein. Een voorbeeld hiervan is dat Rikkie Kolle na haar verkiezing tal van doodsbedreigingen en haatmails heeft ontvangen. Een ander voorbeeld is de prominente aanwezigheid in het academisch en publiek debat van mensen die van mening zijn dat transgendervrouwen niet beschouwd mogen worden als vrouwen, omdat volgens hen transvrouwen eigenlijk mannen zijn die tot doel hebben vrouwen te onderdrukken. Immers, zo redeneren zij, leidt de geslachtsverandering tot geweld tegen vrouwen, omdat transvrouwen dan toegang krijgen tot publieke en semipublieke ruimtes waar vrouwen verblijven. Er zijn echter ook wetenschappers die dit ontkrachten en aangeven dat er geen wetenschappelijk of professioneel bewijs is voor dit argument. Zij wijzen erop dat eerder het tegenovergestelde het geval is, omdat seksueel geweld tegen transgenders vaker voorkomt dan tegen andere groepen in de samenleving. Bovendien maakt Amnesty International duidelijk dat transgenders overal in de wereld kunnen rekenen op discriminatie en uitsluiting.

Wetsvoorstel

De discriminatie en de grotere kans op geweld neemt niet weg dat er groepen zijn in de samenleving die zich verzetten tegen de emancipatie van transgenders en die het bovengenoemde kleedkamer-argument blijven omarmen en herhalen. Een voorbeeld hiervan is de gendertwijfel onder leiding van publicist Bart Jan Spruyt, die actief campagne voert tegen het initiatief tot wetswijziging in het kader van geslachtsverandering dat momenteel bij de Tweede Kamer ligt. Als het wetsvoorstel aangenomen wordt, dan zal geslachtsverandering in de geboorteakte en daarmee ook in het paspoort gemakkelijker gemaakt worden, want dan vervalt de deskundigenververklaring van een arts of een psycholoog waarin deze vaststelt of er sprake is van een duurzame overtuiging om een geslachtsverandering te ondergaan. De deskundigenverklaring wordt vervangen door een procedure waarin de aanvrager schriftelijk een wens tot geslachtsverandering indient en dan vier tot twaalf weken moet wachten tot bevestiging van die wens. De tweede wijziging van de wet behelst dat de leeftijdsgrens van zestien jaar vervalt. Dit betekent dat kinderen jonger dan zestien jaar in aanmerking komen voor een geslachtsverandering.

Kritisch debat

Een kritisch debat over een wetswijziging is een noodzakelijk en een democratisch goed en er dient ruimte te zijn voor tegengeluiden. Het risico van een actieve campagne tegen het bevorderen van de emancipatie van een kwetsbare minderheidsgroep is echter dat er door extreemrechtse krachten argumenten gebruikt worden met het doel om rechten van andere politieke minderheidsgroepen terug te draaien. Het terugdraaien van de rechten van lesbische moeders in Italië en het feit dat in Nederland gezinnen met drie of vier ouders nog niet op dezelfde rechten kunnen rekenen als tweeoudergezinnen mag hiervoor een waarschuwing zijn. Het is een slippery slope waar we allemaal voor moeten waken, want voor je het weet liggen rechten waar hard voor gevochten is naast de schaal.