Symposium over burgerinitiatieven die zich inzetten voor natuur en milieu
Op donderdag 10 april 2025 organiseert de Open Universiteit samen met de stichting Advocaat van de Aarde het symposium 'Krachten bundelen voor natuur en milieu' over burgerinitiatieven die zich inzetten voor natuur en milieu. We gaan in gesprek over de ervaringen van verschillende initiatieven, hun bijdrage aan duurzaamheidstransities en de vraag hoe wetenschappelijk onderzoek en academisch onderwijs deze burgerinitiatieven kan helpen bij hun inzet voor een duurzame wereld.
Aansluitend spreekt Raoul Beunen, hoogleraar Environmental Governance, zijn oratie 'Tussen retoriek en realiteit. Hoe komen we tot een succesvolle strategie voor verduurzaming van onze leefomgeving?' uit.
Krachten bundelen voor natuur en milieu
Natuur, landschap en een gezonde leefomgeving zijn publieke waarden waar iedereen belang bij heeft. In de afgelopen eeuw heeft de samenleving dan ook een breed pallet aan beleid- en regelgeving ontwikkeld om deze publieke waarden te beschermen en daar waar nodig te zorgen voor herstel. Overheidsorganisaties hebben de taak om invulling en uitwerking aan dat beleid te geven. De vanzelfsprekendheid dat overheden zich daadwerkelijk inzetten voor deze publieke waarden, heeft in de afgelopen decennia en met name in de afgelopen jaren echter de nodige deuken opgelopen.
Steeds vaker nemen mensen daarom het heft in eigen handen. Ze vragen maatschappelijke en politieke aandacht voor problemen en proberen beleidsprocessen te beïnvloeden. Zo starten ze met wisselend succes juridische procedures om overheden en bedrijven aan wet- en regelgeving houden. Bovendien initiëren ze zelf projecten om problemen aan te pakken of natuur en landschap te herstellen. Samen vormen al deze initiatieven een krachtige beweging met een steeds grotere impact.
Programma
Vanaf 12.00 uur |
Ontvangst en lunch |
13.00 - 13.15 uur |
Welkom: Raoul Beunen |
13.15 - 13.45 uur |
Vraaggesprekken met een aantal inspirerende initiatieven
In een plenaire sessie gaan we in gesprek met een aantal inspirerende burgerinitiatieven en organisaties die deze initiatieven ondersteunen. Wat zijn hun ambities en ideeën? Hoe kijken zij aan tegen de uitdagingen op gebied van natuur en milieu en tegen recente ontwikkelingen in bestuur en beleid? Hoe denken zij dat de kracht van burgerinitiatieven en collectieve acties versterkt kan worden?
|
13.45 - 14.00 uur |
Pauze |
14.00 - 15.30 uur |
Workshops
In een drietal workshops wordt ingegaan op burgerinitiatieven die via inspraak, onderzoek en juridische procedures proberen het beleid en de uitvoering daarvan te verbeteren, of die zelf aan de slag gaan om natuur te realiseren. Centraal daarin staat de vraag hoe wetenschappelijk onderzoek en onderwijs deze initiatieven kan ondersteunen.
Workshop 1: Aan de slag voor Basiskwaliteit Natuur
Het bevorderen van Basiskwaliteit Natuur (BKN), zowel in stedelijk en landelijk gebied is een belangrijke ambitie. Dit houdt in dat soorten die daar horen voor te komen ook daadwerkelijk aanwezig zijn. Dat klinkt als een open deur, maar op heel veel plekken in ons land is dit niet het geval. De Groene Bondgenoten ondersteunen vrijwilligers om die Basiskwaliteit te bereiken in hun eigen leefomgeving. In deze workshop gaan we aan de slag met een tool in ontwikkeling die kijkt hoe het is gesteld met de Basiskwaliteit en gaan we in op de mogelijkheden voor vrijwilligers voor de versterking van biodiversiteit.
Workshop 2: Naar de rechter
Op papier is de bescherming van natuur en milieu redelijk goed geregeld, maar overheden houden zich lang niet altijd aan hun eigen regels. De gang naar de rechter is voor veel burgerinitiatieven een laatste redmiddel om overheden aan die wet- en regelgeving te houden. Dat heeft soms succes. Met enige regelmaat vernietigen rechtbanken besluiten van overheden wegens strijdigheid met wet- en regelgeving die bedoeld is om natuur en milieu te beschermen en Urgenda en Greenpeace hebben via rechtszaken afgedwongen dat overheden zich aan de wet moeten houden en maatregelen moeten nemen om milieuvervuiling en verslechtering van natuur tegen te gaan. Tegelijkertijd zijn er politieke partijen die wet- en regelgeving nog verder willen afzwakken en die het burgers lastiger willen maken om naar de rechter te stappen. Wat is de invloed van deze juridische processen op de duurzaamheidstransities? Waarom is er zoveel weerstand tegen partijen die opkomen voor publieke waarden? En hoe kan wetenschappelijke kennis en academisch onderwijs helpen bij het uitvoeren en handhaven van wet- en regelgeving?
Workshop 3: Zelf natuur realiseren
De realisatie van het Natuurnetwerk Nederland, de vergroening van steden en de noodzakelijke transitie van het platteland en het landbouwsysteem blijven flink achter bij de ambities die zijn vastgelegd in beleid. Steeds meer mensen gaan daarom zelf aan de slag met het verbeteren van hun leefomgeving. Ze kopen grond voor natuur en duurzame landbouw of vergroenen hun wijk. Daarmee dragen ze niet alleen bij aan ruimtelijke veranderingen, maar vormen ze ook een inspiratiebron voor vele anderen. In deze workshop vertelt een aantal organisaties over hun initiatief en de mogelijkheden om elders vergelijkbare initiatieven te ontplooien. Hoe snel groeit deze beweging van lokale initiatieven? Welke resultaten bereiken ze? Waar lopen ze tegen aan en wat kan gedaan worden om de kracht van hun acties en boodschap te versterken?
|
15.30 - 16.00 uur |
Pauze |
16.00 - 17.00 uur |
Oratie Raoul Beunen, hoogleraar Environmental Governance: 'Tussen retoriek en realiteit. Hoe komen we tot een succesvolle strategie voor verduurzaming van onze leefomgeving?' |
17.00 uur |
Receptie |
Praktische informatie
Datum en tijd: donderdag 10 april 2025 van 12.00 - 17.00 uur
Locatie: Open Universiteit, gebouw Pretoria, Valkenburgerweg 177, Heerlen
Aanmelden: voor het symposium en/of de oratie kan via ou.nl/uitnodiging.
Een gift aan de Stichting Advocaat van de Aarde wordt gewaardeerd. De stichting is lid van Groene Bondgenoten en giften worden gebuikt voor het ondersteunen van burgers die zich inzetten voor natuur en milieu.
Laatst gewijzigd op: 25 mrt 2025 10:53