Hecht sociaal netwerk belangrijk voor welzijn oudere migranten
Sociaal kapitaal bij oudere populatie
Marianne Simons, Sinan Kurt, Marjolein Stefens, Annelie Beijer en Johan Lataster deden onderzoek samen met Kai Karos van de Universiteit Maastricht naar het belang van bonding social capital (BSC), oftewel de sociaalemotionele bronnen waarin hechte contacten binnen netwerken van familie en vrienden voorzien. Ze onderzochten de samenhang tussen het BSC en het welbevinden van oudere, eerste generatie arbeidsmigranten in vergelijking met hun autochtone leeftijdsgenoten. Ze keken naar de verbanden tussen BSC en het psychologisch, sociaal en emotioneel welbevinden en vonden dat hogere scores op BSC geassocieerd zijn met hogere niveaus van deze drie dimensies van welbevinden en dat deze verbanden sterker zijn voor oudere Turkse migranten dan voor oudere Nederlandse niet-migranten. Deze resultaten suggereren dat oudere Turkse migranten zwaarder leunen op de (sociaal-emotionele) ondersteuning en hulp van familie en goede vrienden dan niet migrante ouderen.
Meer begrip en kennis essentieel
Autochtone Nederlanders zijn cultureel gezien individualistisch, of minder gericht op hechte familiebanden, en hebben vaak uiteenlopende contacten in hun omgeving. Veel oudere, eerste generatie arbeidsmigranten, zoals de oudere Turkse migranten in dit onderzoek, komen van een meer collectivistische samenleving waarin meer waarde wordt gehecht aan familierelaties. Dit gegeven, samen met hun vaak minder gunstige sociaal-economische omstandigheden en de taalbarrière, heeft bij veel oudere migranten geleid tot een relatief beperkt en homogeen sociaal netwerk van familieleden en andere migranten waarmee zij hun taal en culturele achtergrond delen. Dit maakt deze groep ouderen extra kwetsbaar, terwijl zij ook vaak met extra uitdagingen te maken hebben. Zo kampen zij vaker met economische en sociale problemen en hebben minder kennis van de toegang tot diensten en subsidies vanuit de overheid. Het is daarom belangrijk om rekening te houden met culturele diversiteit en migrantengerelateerde factoren in onderzoek naar welbevinden van ouderen, aldus de onderzoekers. Begrip en kennis van de specifieke behoeften van cultureel diverse oudere bevolkingsgroepen in relatie tot het ervaren welbevinden is essentieel voor de ontwikkeling van praktische interventies en het beter ondersteunen van ouderen.
Over het onderzoek
Deelnemers aan het onderzoek waren 124 Nederlandse niet-migranten tussen 65 en 94 jaar en 119 oudere Turkse migranten tussen 65 en 87 jaar. Alle respondenten vulden een vragenlijst in, die beschikbaar was in zowel het Nederlands als het Turks. Indien nodig werd hulp geboden bij het invullen van de vragenlijst (in geval van verminderde geletterdheid of andere leesproblemen). De Nederlandse niet-migranten gebruikten de online vragenlijst, terwijl de Turkse deelnemers een papieren vragenlijst invulden, omdat zij lastiger te bereiken bleken via online platforms. Met de vragenlijsten werden emotioneel, psychologisch en sociaal welzijn en BSC gemeten. Omdat de twee groepen deelnemers een verschillende culturele achtergrond hadden en de manier van gegevensverzameling kenden (online versus papier), werden aanvullende statistische analyses uitgevoerd om hiervoor te controleren. Het artikel 'Understanding the significance of bonding social capital for the well-being of first-generation labour migrants: A cross-sectional study in the Netherlands' is in preprint verschenen en is gratis te lezen.
