null Hoe houden we leraren in het voortgezet onderwijs binnenboord?

Leraar_14124_head_large.jpg
Hoe houden we leraren in het voortgezet onderwijs binnenboord?
Leraren die vertrekken uit het voortgezet onderwijs: een veelbesproken thema en tegelijkertijd hebben we het er liever niet over. Uit verschillende onderzoeken komt naar voren dat de steun van de leidinggevende, een goede samenwerking met collega’s en een gevoel van autonomie hen kunnen behouden voor het lerarenberoep.

Wat kunnen scholen zelf doen?

Het lerarentekort houdt de samenleving, politiek en wetenschap in Nederland al jaren in de greep. Er is te weinig instroom van nieuwe leraren, maar er is ook te veel uitstroom van bekwame leraren die om verschillende redenen de lesgeefharp aan de wilgen hangen. Onderzoeken en interventies vanuit de overheid hebben de situatie tot op heden niet minder nijpend gemaakt. Onderzoeken en interventies op schoolniveau zijn extra interessant als het gaat om de bestrijding van het lerarentekort: dit is namelijk het niveau waarop schoolorganisaties zélf door beleids- en/of organisatieaanpassingen invloed kunnen uitoefenen op de uitstroom van docenten.

78 studies bestudeerd

Daarom hebben we systematisch de literatuur verkend om meer te weten te komen over schoolfactoren die een rol spelen bij de vertrekintentie onder leraren. Hierbij hebben we ook gekeken naar individuele kenmerken van leraren (zoals leeftijd en aantal jaren ervaring) en opvattingen van leraren over hun werk (zoals werkdruk en autonomie). Op basis van 78 studies is een model ontstaan dat de relaties tussen schoolfactoren, individuele kenmerken en lerarenopvattingen in beeld brengt. 

Zo houd je leraren binnenboord

Het model laat zien dat de steun van de leidinggevende op schoolniveau één van de belangrijkste factoren is om leraren binnenboord te houden. Leraren die zich gesteund weten door hun leidinggevende in de uitvoering van hun werk, die worden behandeld als professionals, en die zich gewaardeerd en aangemoedigd voelen, zijn minder geneigd om hun baan in het onderwijs op te zeggen dan leraren die dit niet zo ervaren. Ook leraren die samenwerken met hun collega’s, weinig ordeproblemen en/of negatief leerlinggedrag ervaren, het gevoel hebben dat zij goed zijn in hun werk en voldoende invloed hebben in én buiten hun klaslokaal, hebben minder de behoefte om op zoek te gaan naar een andere werkomgeving.

Monitoren en bespreken

Deze bevindingen kunnen een aanzet geven tot ontwikkelingen en praktische oplossingen op schoolniveau. Bovengenoemde schoolfactoren verdienen het om door schooldirecties te worden gemonitord en regelmatig onderwerp van gesprek te zijn tussen docenten en leidinggevenden. Juist door thema’s bespreekbaar te maken is het mogelijk om ontevredenheid vroegtijdig te onderkennen en het ontwikkelen van een vertrekintentie te verijdelen.  

Dit onderzoek is gedaan door Neline de Jong-Kroon, Marjan Vermeulen, & Emmy Vrieling-Teunter. Ze presenteren hun bevindingen op de Onderwijs Research Dagen 2021.