null Als je naaste ziek is kan je zelf ook wel wat steun gebruiken

PSY_EstherBakker_Mantelzorg_17693_head_large.jpg

Als je naaste ziek is kan je zelf ook wel wat steun gebruiken

Webcolumn Gezondheidspsychologie - door Esther Bakker - november 2020

Hart- en vaatziekten, diabetes, kanker of dementie; veel mensen krijgen ergens in hun leven te maken met een (chronische) ziekte. Dat kan een zware wissel trekken op het dagelijks leven. Niet alleen voor de zieke zelf, ook voor de naasten. Gelukkig is er steeds meer aandacht voor het psychologische welzijn van patiënt én mantelzorger.

Diagnose

De impact van het krijgen van een ziektediagnose is groot. Het kan gepaard gaan met angst en onzekerheid en de ziekte heeft vanzelfsprekend gevolgen voor de kwaliteit van leven. Mensen die een chronische aandoening krijgen, moeten leren omgaan met de symptomen en gevolgen. Ook moeten zij vaak hun gedrag aanpassen om te zorgen dat hun toestand niet verergert. Zo moet iemand die te horen heeft gekregen dat hij diabetes heeft, zijn voedings- en bewegingspatroon aanpassen en leren omgaan met medicatie. Daarnaast zijn vaak levenslang controles nodig. Het hebben van een ziekte vraagt dus een grote aanpassing, niet alleen van de patiënt zelf, maar ook van de omgeving. Vaak een hele uitdaging.

Zorg voor naasten

De gevolgen van een ziekte of aandoening kunnen sterk verschillen. Sommige patiënten zijn ernstig beperkt in hun dagelijks functioneren. Ze hebben bijvoorbeeld veel last van pijn en vermoeidheid of kampen met psychische klachten. Naarmate de gevolgen van een ziekte ernstiger zijn, is er vaak meer zorg vanuit de omgeving nodig. Zo moeten dagelijkse taken, zoals koken, wassen en boodschappen doen, soms worden overgenomen door iemand anders. Daarnaast kan ook de persoonlijke verzorging en begeleiding, en de emotionele ondersteuning van de zieke veel aandacht vragen van de naasten, evenals het regelen van medische afspraken en het onderhouden van het sociale contact met de zieke.

Aandacht voor mantelzorg

Nu al is één op de drie volwassenen in Nederland mantelzorger: 4,4 miljoen mensen leveren informele zorg aan een naaste. Deze zorg behelst, naast zorg voor zieken, ook zorg voor ouderen, dementerenden of kinderen met een beperking. Door de vergrijzing van onze populatie neemt het aantal mensen met een chronische ziekte of beperking verder toe, en hiermee ook de behoefte aan (mantel)zorg. Steeds meer mensen worden dus geconfronteerd met de zorg voor een zieke naaste. Daarbij zal het aantal potentiële mantelzorgers op wie een beroep kan worden gedaan de komende jaren naar verwachting juist sterk gaan dalen (VTV 2018). Mantelzorgers lopen dan ook regelmatig tegen hun grenzen aan. Zeker als ze daarbij ook nog werken of zelf een aandoening hebben, kan dat behoorlijk wat stress met zich meebrengen. Niet voor niets is er steeds meer aandacht voor de behoeften van de mantelzorger zelf, en is er allerlei ondersteuning in de vorm van trainingen/scholingen en tijdelijke vervangende zorg ter ontlasting.

Dag van de Mantelzorg

Op 10 november is het de Dag van de Mantelzorg. Een dag om stil te staan bij wat het betekent als een naaste ziek is. En om te laten zien dat mantelzorg niet vanzelfsprekend is. Ken je iemand die dag en nacht klaarstaat voor een zieke naaste? Verras hem of haar eens met een mooie blijk van waardering!