Stikstofproblematiek. Kunnen we ooit weer doorademen?

Sander Kole is OU-docent algemeen bestuursrecht en omgevingsrecht. 'Stikstof is van nature een nuttige bouwstof. Maar als daar een teveel van ontstaat, leidt dat tot verzuring van de grond. Daardoor verdwijnen allerlei voedingstoffen. Het gevolg daar weer van is dat beschermde natuurwaarden sterk in kwantiteit en kwaliteit achteruitgaan. Zo neemt het aantal heidevelden af en leggen vogels minder en minder goede eieren vanwege een overmaat aan stikstof en onvoldoende kalk in de grond. Als die eieren al uitkomen, zie je vaak vogeltjes met vergroeide pootjes of zelfs helemaal geen pootjes.'

Niet of onvoldoende afdwingbaar

'De actuele stand van zaken rond de stikstofproblematiek in Nederland biedt weinig reden tot optimisme. Er is geen uitzicht op een concrete oplossing. Vanuit de overheid wordt dit wel als zodanig gecommuniceerd. Er zijn inderdaad diverse plannen ontwikkeld en ook de Wet natuurbescherming is intussen aangepast. Maar als ik daar met mijn juridische bril op kritisch naar kijk, zie ik dat nog heel wat goede voornemens erop wachten om daadwerkelijk uitgewerkt te worden. En voornemens die wél zijn uitgewerkt, zijn in juridische zin niet of onvoldoende afdwingbaar. Bovendien kun je kanttekeningen plaatsen bij de effectiviteit daarvan.'

Fluwelen handschoenen

'Het is hoog tijd dat we met z’n allen eindelijk serieus inzetten op het oplossen van de stikstofproblematiek. Dit houdt in dat we moeten stoppen om de kool en de geit te sparen. Dan doel ik met name op de landbouwsector, die voor 40% verantwoordelijk is voor de uitstoot van stikstof in Nederland. De politiek pakt die sector al lange tijd en nog steeds met fluwelen handschoenen aan. Zo is sprake van allerlei regelingen omtrent vrijwillige bedrijfsbeëindigingen die in essentie geen toegevoegde waarde hebben. De Commissie-Remkes heeft gesteld dat je in de buurt van natuurgebieden moet vaststellen wie de piekbelasters zijn, waarna je die uit het agrarisch systeem haalt.'

Onrealistisch beeld van de werkelijkheid

'Dat is dus iets anders dan al die generieke politieke regelingen die agrariërs zelf de keuze geven of ze hun bedrijf wel of niet willen voortzetten. Daarnaast zijn er nog andere economische sectoren waarin het ontbreekt aan concrete actiegerichtheid als het gaat om de uitstoot van stikstof. De luchtvaart zou daar een beperkte invloed op hebben. Alleen: dat hangt puur af van de wijze van meten. Als je dat enkel doet in een kleine kring rond een vliegveld geeft dat een onrealistisch beeld van de werkelijkheid. En dan te bedenken dat de huidige minister van Infrastructuur en Waterstaat niet uitsluit dat Schiphol en andere luchthavens in de toekomst gewoon kunnen doorgroeien.'

Economische ontwikkelingen staan stil

'De stikstofproblematiek kan en zou ook tijdens de komende kabinetsformatie een belangrijke rol moeten spelen. Een groot aantal economische ontwikkelingen wordt namelijk afgeremd door het ontbreken van het zicht op een oplossing. Dat geldt voor de eerdergenoemde landbouwsector, maar evengoed voor de bouwsector, de aanleg van snel- en spoorwegen en andere omvangrijke infrastructurele projecten zoals de uitbreiding van havens. Al die voorgenomen ontwikkelingen staan in wezen stil. Des te groter is de noodzaak om economisch én politiek gezien snel een grote stap vooruit te zetten.'

Online seminar stikstofproblematiek

Maandag 7 juni 2021 verzorgt Sander Kole vanaf 19.00 uur een seminar over de aanpak van de stikstofproblematiek in Nederland. Geïnteresseerden kunnen dit seminar volgen via een livestream en tussentijds vragen stellen door middel van de chatfunctie. Aanmelden is mogelijk tot en met zondag 6 juni. Het seminar duurt circa zestig minuten.