Niet alle thuiswonende ouderen met dementie lopen warm voor reguliere activiteiten tijdens de dagbesteding in een zorgcentrum. Hoger opgeleide en hoog intelligente ouderen hebben vaak weinig interesse in het aanbod en vinden weinig aansluiting bij de andere bewoners. De zorgorganisatie Respect in Den Haag organiseert voor deze doelgroep al sinds 2006 een programma genaamd Studiegroepen. Daarin discussiëren ouderen met dementie over hedendaagse onderwerpen op basis van existentiële filosofische thema’s. De studiegroepen zijn zeer populair en voor deelname bestaat een wachtlijst. Toch zijn ze in andere zorgorganisatie niet bekend en is er nog nauwelijks onderzoek naar gedaan.

Aansluiten bij de psychologische basisbehoeften

Monique Luyendijk, een inmiddels aan de OU afgestudeerde psycholoog, schreef haar masterscriptie over deze vorm van dagbesteding. Samen met haar scriptiebegeleider Roeslan Leontjevas, Debby Gerritsen van RadboudUMC en Rico Kremer van Respectzorg publiceerde ze de resultaten in International Psychogeriatrics. Uit haar interviews bleek dat de ervaringen van de deelnemers, maar ook van de mantelzorgers en geestelijke verzorgers van Respect zeer positief zijn. Een cliënt en zijn/haar partner besloten bijvoorbeeld zelfs een voorgenomen verhuizing naar een andere stad af te blazen omdat daar geen studiegroep is. Het onderzoek vond sterke aanwijzingen dat de studiegroepen goed aansluiten bij de psychologische basisbehoeften van de deelnemers.

Positieve effecten op stemming en levenskwaliteit

Studiegroepen lijken positieve effecten te hebben op de stemming en levenskwaliteit van de deelnemers. Verschillende mantelzorgers merkten zelfs dat de achteruitgang van de cliënt langzamer leek te gaan. Het onderzoek bracht ook in kaart uit welke specifieke componenten het studiegroepenprogramma bestaat en wat een effectieve implementatie ervan kan bevorderen of juist in de weg kan staan.

Internationale aandacht

De resultaten van de masterscriptie kregen aandacht op het internationale congres van International Psychogeriatric Association en werden gepubliceerd in International Psychogeriatrics. Betrokken OU-onderzoekers en een hoogleraar aan het Radboudumc concluderen dat het belangrijk is om de studiegroepen systematisch verder te bestuderen en er implementatiemateriaal voor te ontwikkelen. Daarmee kan het programma ook op andere plekken worden aangeboden en de effecten op deelnemers en mantelzorgers verder worden onderzocht.

Lees de samenvatting van de publicatie over het onderzoek.