null Begrijpend lezen verbeteren door te kijken naar oogbewegingen

OW_EyetrackingConference_14597_head_large.jpg
Begrijpend lezen verbeteren door te kijken naar oogbewegingen
Begrijpend lezen is een heel belangrijke, maar onzichtbare vaardigheid. Daarom is het lastig voor leerkrachten om begrijpend lezen goed te ondersteunen. Je kunt dat leesproces zichtbaar maken door de oogbewegingen te registreren. Technisch kan dat, maar wat heeft de leerkracht eraan? Welke mogelijkheden en valkuilen zien zij? Halszka Jarodzka en een aantal collega’s onderzochten het.

Technisch is het al mogelijk

Het klinkt misschien nog als verre toekomstmuziek: de oogbewegingen van leerlingen registreren en die informatie gebruiken om ze te ondersteunen bij begrijpend lezen. Maar het is dichterbij dan je denkt. De techniek is tegenwoordig al beschikbaar op veel standaardlaptops en een school in Duitsland gebruikt het zelfs al. De oogbewegingen worden getoond op een display zodat de leerkracht kan zien waar een leerling naar kijkt, in welke volgorde en voor hoe lang.

Interpreteren van de gegevens

Stel dat je de oogbewegingen gaat registreren en ze zichtbaar maakt op een display. Kunnen leerkrachten zo’n display dan goed interpreteren? Halszka Jarodzka en haar collega’s lieten zestig leraren Nederlands uit het voortgezet onderwijs drie statische displays zien met oogbewegingen van leerlingen die een begrijpend-lezen-taak uitvoeren. De leerkrachten bleken tamelijk goed in staat te zijn om die displays te interpreteren. Ze herkenden de leesstrategieën en slaagden er ook goed in om andere informatie uit de displays te halen, zoals motivatie en concentratie.

Zou je het gebruiken?

Over het algemeen waren de leerkrachten positief over de mogelijke toepassing van oogbewegingsregistratie in de onderwijspraktijk. De meerderheid dacht dat de techniek hen zou helpen om beter, dieper inzicht te krijgen in het leesgedrag van hun leerlingen. Ze zagen ook mogelijkheden om dankzij deze techniek de leerlingen meer inzicht te geven in hun eigen leesgedrag. De meesten waren ook bereid om de techniek te gebruiken, als het tenminste niet te ingewikkeld was om te realiseren. Dat is meteen ook de valkuil die het meest genoemd wordt: geen gebrek aan technische kennis, maar gebrek aan tijd en resources.

Oogbewegingsregistratie en onderwijs

Tijdens de EARLI conferentie op 27 augustus 2021 gaf Jarodzka een (Engelstalige) presentatie over de mogelijkheden van oogbewegingsregistratie voor het onderwijs.

Bekijk de presentatie

Artikel

Knoop-van Campen, C. A. N., Kok, E., van Doornik, R., de Vries, P., Immink, M., Jarodzka, H., & van Gog, T. (2021). How teachers interpret displays of students' gaze in reading comprehension assignments. Frontline Learning Research, 9(4), 116 - 140. https://doi.org/10.14786/flr.v9i4.881.