null Wat betekent klimaatverandering voor jouw omgeving?

NW_RubenHage_Klimaatdata_20260_head_large.jpg

Wat betekent klimaatverandering voor jouw omgeving?

Wat is de klimaatverwachting voor de komende pak 'm beet vijf tot tien jaar? Welke gevolgen heeft extreme hitte of regenval in jouw omgeving? De vakgroep Milieuwetenschappen ontwikkelt - met achttien Europese instellingen - apps die klimaatgegevens inzichtelijk en bruikbaar maken voor leken. 'Niet alleen belangrijk voor beleidsmakers en professionals, ook voor burgers.'

Kan ik wel of niet in korte broek? Pak ik de fiets of de auto? Oh nee, het gaat toch niet onweren als we op de camping staan! Miljoenen Nederlanders raadplegen Buienradar om te checken wat het weer de komende uren en dagen doet. Maar hoe zit het met de klimaatverwachting op lange termijn? Zou het niet nuttig zijn als je ook een app kunt raadplegen over de gevolgen van klimaatverandering in je directe omgeving?

Een klimaatapp voor elk mobieltje

Milieuexpert en docent Ruben Hage van de Open Universiteit vindt van wel. 'Je moet het zo zien: buienradar helpt mensen om kleine beslissingen te nemen. Klimaatdata kunnen antwoord geven op grotere vraagstukken. Hoe zit het bijvoorbeeld met overstromingsrisico’s in een bepaald gebied? Is het verstandig om een woning te kopen aan de Maas? Hoeveel warmer worden de zomers in de stad waar je woont? Wat kun je zelf doen om hittestress te voorkomen?' Een klimaatapp voor elk mobieltje is nu nog toekomstmuziek. In het Europese project EIFFEL werken onderzoekers van onder meer de Open Universiteit wel al aan apps die klimaatgegevens toegankelijk en bruikbaar maken voor professionals. Satellietgegevens van de aarde en dus ook het klimaat zijn volop beschikbaar via het Europese GEOSS-portaal. 'Deze gegevens zijn lastig te lezen en interpreteren voor mensen zonder milieuachtergrond. In EIFFEL gaan we deze gegevens met behulp van artificial intelligence structureren en modelleren.'

Pilots in vijf landen

De vakgroep Milieuwetenschappen is een van de achttien Europese deelnemers aan EIFFEL. Hage: 'Ons onderzoek maakt inzichtelijk wie de mogelijke gebruikers zijn van een klimaatapp en welke informatie ze nodig hebben. Het antwoord verschilt per app. Maar je kunt denken aan bijvoorbeeld boeren, boomkwekers, beleidsmakers of water- en natuurbeheerders.' In vijf landen lopen nu pilots voor het ontwikkelen en implementeren van klimaatapps. Een van de eerste stappen is het in kaart brengen van informatie die toekomstige gebruikers nodig hebben. Hage: 'Dat doen we in het beekdal Brabantse Aa en Weerijs, de Attica regio in Griekenland, de Balearen eilandengroep, Finland en Litouwen.'

Waar kunnen we onze zonnepanelen het beste plaatsen?

'Omdat de vijf regio’s erg verschillen, is de informatiebehoefte heel divers. In de stad Athene wil het stadsbestuur bijvoorbeeld meer zonnepanelen plaatsen. Met een app kun je in kaart brengen waar de potentie voor zonne-energie het grootste is en beslissen wat de beste plek is om nieuwe panelen te plaatsen. In ons eigen beekdal Brabantse Aa en Weerijs willen toekomstige gebruikers kunnen zien wat de effecten zijn van natuurlijke oplossingen tegen droogte. Wetlands houden water vast en nemen CO2 op. Wat zijn daarvan precies de gevolgen? Op de Balearen monitoren we de uitstoot van de schepen in de havens. Wat gebeurt er als je ook de uitstoot meerekent van toeristenbusjes die de passagiers naar de boot brengen? De uitkomst is van belang voor havenautoriteiten, bestuurders en omwonenden.'

Bewustwording

De verwachting is dat de onderzoekers van project Eiffel in de loop van 2022 de eerste apps voor de Europese pilots gereed hebben. Of deze uiteindelijk ook te downloaden zijn voor de gewone burger? Hage: 'Dat zou wel moeten, vind ik. De EU financiert dit project en laat daarmee zien hoe belangrijk ze het vindt dat milieudata toegankelijk zijn voor belanghebbenden. Aangezien burgers belang hebben bij dit soort data vind ik het logisch dat zij ook worden gezien als potentiële gebruikers. Klimaatdata helpen burgers om risico’s in te schatten en zorgen voor bewustwording. Als mensen in een app kunnen zien dat hun stad warmer wordt als iedereen zijn tuin betegeld, kiezen ze misschien eerder voor meer verkoelend groen.'

Klimaatverandering is een van de thema’s in de focusopleiding Aarde en duurzaamheid. De drie cursussen gaan in op de basis van milieuwetenschappen en de relatie tussen mens, aarde en milieu.