Een keten met veel schakels
Onderzoekster Marjolein Caniëls geeft een voorbeeld: 'Het hamstergedrag bracht in de eerste dagen Albert Heijn in de problemen. Er werd massaal ingekocht en AH kon de goederen maar moeilijk tijdig vanuit distributiecentra in de winkels krijgen. Wat AH heeft gedaan: opschalen. Dus meerdere keren de winkel bevoorraden (meer dan voorheen) en vaker vakken vullen. Vaak wordt het transport ingekocht bij een logistieke dienstverlener. Dus als AH vaker voorraad in de winkel wil kunnen leggen, moet de logistiek dienstverlener ook kunnen opschalen. En in het distributiecentrum moet natuurlijk genoeg toiletpapier liggen om in de vrachtwagen te stoppen. Dus de toiletpapierfabrikant moet de productie opvoeren en zorgen dat die tijdig in alle distributiecentra ligt. Dat moet allemaal maar kunnen, want door de pandemie zijn er misschien meer zieken in alle betrokken organisaties. En er zijn strengere gezondheidsmaatregelen ingevoerd in bedrijven, waardoor ze misschien juist minder kunnen produceren in plaats van meer.'
Veerkracht en de supply chain
Het coronavirus veroorzaakte dus een flinke verstoring van de bevoorrading van bedrijven (supply chains). Dat heeft ook te maken met de manier waarop organisaties hun supply chain hebben ingericht. Organisaties houden meestal maar beperkte voorraden aan en bovendien werken ze steeds vaker met een steeds kleiner aantal toeleveranciers (preferred suppliers). Het nadeel daarvan is dat de supply chain minder flexibel is: als er één leverancier wegvalt, is het probleem meteen flink groot. Organisaties proberen zich natuurlijk in te dekken tegen verstoringen van de keten en bij kleine verstoringen lukt dat ook wel. Maar een pandemie is van een andere orde. Caniëls: 'We weten uit de literatuur dat veerkrachtige organisaties bij verstoringen toch nog hun producten en diensten naar de klant kunnen brengen. Ik wil graag weten wat ervoor zorgt dat bepaalde organisaties wel en andere niet veerkrachtig zijn gedurende de covid pandemie.'
Samenwerking met Polen
Het onderzoek loopt niet in Nederland, maar in Polen. Caniëls meet bij Poolse ondernemers welke verstoring ze ervaren door covid en welke strategieën ze gebruiken. Ze kijkt ook naar persoonlijkheidskenmerken en gedrag van ondernemers. Waarom in Polen? Caniëls: 'Toeval. Ik heb in 2019 een Poolse collega ontmoet tijdens de LIRS-conferentie bij de Open Universiteit. We raakten aan de praat en hij noemde zijn toegang tot respondenten. Samen hebben we dit idee bedacht en een onderzoeksopzet gemaakt. Ik maak de vragenlijsten en analyseer de data. Het idee is dat we samen gaan publiceren op basis van mijn analyses.' Naast Caniëls zijn ook OU-onderzoekers Irina Nikolova en Wim Lambrechts bij dit onderzoek betrokken. Het uiteindelijke doel is om adviezen en aanbevelingen te doen voor bedrijven, maar ook voor de overheid.
